Fans van Beethoven kunnen in 2020, zijn 250e geboortejaar, hun hart ophalen. Alleen al in Nederland zijn tientallen festivals en concertreeksen geprogrammeerd. Maar Beethoven is meer dan muziek, betoogt artistiek leider Marcel Mandos. ,,Hij was een van de eerste Europeanen, die opriep tot verbroedering en verbinding.” Het NNO grijpt dit verjaardagsfeest dan ook aan om een actueel vraagstuk op tafel te leggen: wat de rol en invloed van klassieke muziek vandaag de dag nog is.
Beethoven en zijn erfgenamen
In het concert Beethoven en zijn erfgenamen op 13, 14 en 15 februari plaatst het NNO Beethoven aan het begin van een lange, springlevende traditie van influencers in de muziek en signaleert daarbij een opmerkelijke kentering die zich een halve eeuw geleden begon af te tekenen. Luister naast de Derde Symfonie ‘Eroica’ van Beethoven dan ook naar muziek van Liszt, Reich, Thijs de Vlieger (Noisia) en ZuHause.
Zij gaan niet viral
In deze tijd waarin crises rond klimaat, vluchtelingen, milieu en geld over elkaar buitelen en waarin protesten en demonstraties aan de orde van de dag zijn, zoeken mensen houvast, bijvoorbeeld bij influencers. Veel daarvan zijn schrijver, dichter, beeldend kunstenaar of acteur, maar gek genoeg valt nooit – hoogstens in kleine kring – te beluisteren wat het standpunt van hedendaagse klassieke componisten is.
Marcel Mandos zegt daarover: “Ik vind dat opmerkelijk. Ooit werden componisten ook als opiniemakers serieus genomen. Bij mannen als Beethoven, Wagner en Mahler luisterden mensen naar hun muziek én hun mening. Nu is dat niet meer zo, terwijl het hedendaagse klassieke componisten beslist niet aan engagement ontbreekt. Kijk maar naar de thema’s in hun werk; het gaat echt wel over de kwesties van nu. Alleen het grote publiek bereiken ze er niet mee. Zij worden niet aan de talkshowtafels uitgenodigd en hun meningen gaan niet ‘viral’. Dat is jammer.”
Rebellen van hun tijd
“Tegelijk is het interessant dat de popmuziek het stokje heeft overgenomen. Die ontwikkeling is de rode draad in dit concert. Op het programma staan werken van componisten die de muzikale wetten van hun tijd met voeten traden omdat die hen beperkten in wat zij wilden uitdrukken. Hoe ’t klinkt is belangrijker dan hoe ’t hoort. Met hun innovatieve compositietechnieken brachten deze rebellen nieuwe stromingen in de muziek in beweging.”
Verstaanbaarheid van de muziek
Wat verklaart volgens Marcel Mandos het feit dat popmuzikanten en niet de klassieke componisten van deze tijd het stokje van de grote klassieke roergangers hebben overgenomen? “Ik denk dat het te maken heeft met de goede verstaanbaarheid van hun muziek; dat is wat de influencers in dit Beethovenprogramma met elkaar gemeen hebben.”
“Hun klare taal bezorgt ze een groot bereik, wat vervolgens voorwaarde is om doorbraken te forceren. Bijzonder is bovendien dat de oude werken die we spelen niets aan zeggingskracht hebben ingeboet. Juist geplaatst naast Liszt, Reich en De Vlieger zul je je erover verbazen hoe verrassend revolutionair de ‘Eroica’ eigenlijk nog steeds is.”
ⓘ Vind alle informatie over Beethoven en zijn erfgenamen op de concertpagina.
