Ragazze Quartet – muziek uit en over Amerika

Het Ragazze Quartet speelt het eerste deel uit het beroemde Amerikaanse kwartet van Antonín Dvořák – geschreven in dezelfde periode als zijn Negende Symfonie. Daarnaast klinken twee werken van zwarte vrouwelijke Amerikaanse componisten: een deel uit het Tweede Strijkkwartet in a klein van Florence Beatrice Price en een bewerking van At the Purchaser’s Option, een indringende song van singer-songwriter Rhiannon Giddens. Die laatste is gebaseerd op een historische advertentie waarin een zwangere slaaf werd aangeboden, met de toevoeging dat de koper mocht kiezen haar met of zonder kind te kopen. Een programma dat niet alleen muzikaal rijk is, maar ook laat horen hoe diep geschiedenis en identiteit in muziek verweven kunnen zijn.

Over Ragazze Quartet
Of het nu gaat om klassiekers, vergeten stemmen of nieuwe makers: het Ragazze Quartet brengt het strijkkwartet telkens weer tot leven met lef, visie en verbeelding. Ze maken eigen producties over urgente thema’s als slavernij, klimaat, feminisme en rouw, en werkten daarvoor samen met o.a. Abel Selaocoe, Via Berlin en het Kronos Quartet. Met hun nieuwste album But Not My Soul verkennen ze het muzikale landschap van Amerika – met bijzondere aandacht voor vrouwelijke en onderbelichte componisten. Het kwartet bestaat uit Rosa Arnold (viool), Jeanita Vriens (viool), Annemijn Bergkotte (altviool) en Nathalie Flintrop (cello), en is artistiek leider van festival September Me.

Dvořák in Amerika – muziek, heimwee en identiteit

In 1892 scheept Antonín Dvořák zich in naar New York, waar hij directeur wordt van het prestigieuze National Conservatory of Music. In de jonge Verenigde Staten raakt de componist onder de indruk van de muziek van de inheemse bevolking en van de spirituele liederen uit de zwarte gemeenschap. De klanken zijn anders dan de volksmuziek uit zijn geboorteland Bohemen, maar roepen dezelfde emotie op: kracht, puurheid, verlangen. Toch blijft Dvořák een buitenstaander. De Amerikaanse mentaliteit verwart hem, en zijn heimwee naar Europa groeit. Na drie jaar keert hij terug naar huis. Zijn muziek – waaronder de beroemde Symfonie nr. 9 ‘Uit de Nieuwe Wereld’ – draagt de sporen van zijn Amerikaanse ervaring, maar zijn hart blijft elders. Wat trekt Amerika dan wél aan zoveel mensen?

Amerika-expert Laila Frank en gitarist Johannes Kapteijn onderzoeken het in een muzikale minivoorstelling over identiteit, verlangen en het land van onbegrensde mogelijkheden. Met verhalen, muziek en reflectie nemen ze het publiek mee langs de geschiedenis én de actualiteit van de Verenigde Staten.

Over Laila Frank
Laila Frank is journalist en Amerika-kenner. Ze schrijft onder meer voor De Groene Amsterdammer en maakt de podcast Welkom in Washington, waarvoor ze in 2022 werd bekroond met de Herman Wekker Prijs voor haar onderscheidende journalistieke werk. Laila woont deels in de VS, deels in Nederland, en was vorig najaar te zien in de Amerikaanse verkiezingsshow. Haar blik is persoonlijk, scherp en nieuwsgierig – altijd op zoek naar de verhalen die schuilgaan achter de headlines.

Website Laila Frank

Luister met andere oren

NPO Klassiek-presentator Sander Zwiep en dirigent Bar Avni nemen je in vogelvlucht mee langs de hoogtepunten van het stuk. Fragmenten worden live geïllustreerd door musici van het NNO, waardoor je het werk daarna ongetwijfeld met nieuwe oren beluistert.

Over Sander Zwiep
Sander Zwiep is presentator bij NPO Klassiek en muziekwetenschapper. Met een achtergrond in zowel klassieke als populaire muziek weet hij zijn liefde voor muziek enthousiast over te brengen op een breed publiek. Hij werkte o.a. bij Radio Nederland Wereldomroep, Primephonic en tijdschrift Luister, en is zelf ook actief als toetsenist.

Over Bar Avni
Dirigent Bar Avni won in 2024 de eerste prijs van de prestigieuze La Maestra-wedstrijd in Parijs. Ze begon haar muzikale carrière als percussionist in Israël en studeerde orkestdirectie in Tel Aviv, Graz en Hamburg. Met haar heldere dirigeerstijl en fantasierijke programmering werkt ze inmiddels met toonaangevende orkesten wereldwijd. Van 2021 tot 2024 was ze chef-dirigent van de Bayer Philharmoniker — als eerste vrouw in de geschiedenis van het orkest.

Workshop – Stemmenorkest: zing Dvořák als orkest

Tijdens de Tweede Wereldoorlog richtten gevangenen in een Japans interneringskamp op het Indonesische eiland Sumatra een stemmenorkest op. Zonder instrumenten, maar met hun stemmen brachten ze symfonieën tot leven – waaronder het ontroerende Largo uit Dvořáks Negende Symfonie. De muziek gaf hoop, kracht en troost in onmenselijke omstandigheden. In deze interactieve workshop herleeft koordirigent Merlijn Wackers die bijzondere zangtraditie. Samen met pianist Johanan Havinga en het publiek bouwt hij stap voor stap een stemmenorkest op. Al zingend verkennen we Dvořáks beroemde melodie en ontdekken we hoe je met alleen stemmen een orkest kunt laten klinken. Een workshop voor iedereen die van zingen houdt – of het juist nog nooit heeft geprobeerd. Geen ervaring? Geen probleem. Zin om mee te doen is genoeg.

Over Merlijn Wackers
Merlijn Wackers is een bevlogen koordirigent en docent. Hij is vaste dirigent van Jong Vocaal Groningen, Capella Groningen en Kwajr, en werkte aan uiteenlopende projecten, waaronder opera’s bij productiehuis Nootstroom. In 2024 leidde hij een communitykoor voor het project Immens Indrukwekkend Ives van het Noord Nederlands Orkest. Merlijn studeerde Docent Muziek en koordirectie aan het Prins Claus Conservatorium in Groningen en vervolgde zijn opleiding met een master koordirectie aan de conservatoria van Zwolle en Piteå (Zweden). Tijdens de workshop is er muzikale begeleiding van pianist Johanan Havinga.

Merlijn Wackers tijdens een repetitie voor Immens, Indrukwekkend, Ives i.s.m. het NNO.

Een muzikale reis naar het onbekende – Dvořák & het heelal

Wist je dat Neil Armstrong tijdens de allereerste maanlanding in 1969 Dvořáks Negende Symfonie meenam? ‘Uit de Nieuwe Wereld’ – toepasselijker kan bijna niet. De symfonie werd het muzikale gezelschap op de meest iconische reis uit de Amerikaanse geschiedenis: Apollo 11.

En als we het toch over het heelal hebben… Dan gaat er een wereld voor je open. Want onze ‘Nieuwe Wereld’ bevindt zich allang niet meer op aarde. In ons sterrenstelsel – en ver daarbuiten – zoeken wetenschappers naar sporen van buitenaards leven en proberen ze het onvoorstelbare te begrijpen: wat is er voorbij de grenzen van ons bevattingsvermogen? Sterrenkundige Peter Roelfsema neemt je in zijn lezing mee naar de wonderlijke wereld van de ruimtevaart en astronomie. Hij vertelt over het onderzoek naar buitenaards leven, de technologie achter de telescopen en satellieten waarmee we het universum verkennen, en wat we inmiddels (niet) weten over het heelal.

Over Peter Roelfsema
De fascinatie voor het heelal begon al vroeg. Net als veel 10-jarigen keek Peter Roelfsema in 1969 ademloos naar de eerste maanlanding. Niet lang daarna raakte hij actief betrokken bij amateursterrenkunde. Na het VWO in Assen en een studie en promotie aan de Rijksuniversiteit Groningen begon zijn loopbaan als radioastronoom bij de beroemde Very Large Array in de VS, en later bij de Westerbork Synthese Radio Telescoop in Drenthe. Vanaf 1990 richtte hij zich bij SRON – het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut – op het ontwerpen en inzetten van infrarood satellieten. Hij werkte mee aan talloze grote missies, waaronder IRAS, ISO, Herschel, de James Webb Telescoop en Athena. Voor de missie SPICA, een samenwerkingsproject tussen de Europese en Japanse ruimtevaartorganisaties ESA en JAXA, leidde hij een consortium van meer dan dertig internationale instituten. Inmiddels werkt hij aan een nieuwe generatie ruimtetelescopen waarmee we nog dieper het universum in kunnen kijken. Bij SRON is hij wetenschappelijk eindverantwoordelijk voor het lage-energie-astronomieprogramma en lid van de strategieraad.